با اهالی كتاب و كلمه | كتاب ریشه‌ها
نویسنده : محمدحسن زورق
«ریشه‌ها» نوشته دكتر محمدحسن زورق(-1329)، به بررسی انقلاب اسلامی ایران، ریشه‌ها و دورنمای آینده آن می‌پردازد. در بریده‌ای از كتاب می‌خوانیم: «نیمه دوم هزاره اول میلادی و دقیقاً از سده هفتم میلادی به بعد دوران دل‌سپردگی ملت‌ها به اسلام بود این دوره عصر فتوحات نظامی، فرهنگی، علمی و سیاسی بود. در این عصر یك تمدن درخشان و یك امپراتوری بین‌المللی پایه‌گذاری شد ولی هزاره دوم میلادی برای دنیای اسلام دوران سرسپردگی قبایل و طوایف به امرا بود و دیگر دوران دل‌سپردگی به آرمان‌های بلند اسلام جای خود را به سرسپردگی به امرا داده بود. در هزارۀ دوم میلادی كشتی طوفان‌زده تمدن اسلامی در میان گردابی از رخدادهای سهمگین تاریخی قرار گرفت.
این هزاره برای جهان اسلام هزاره سردرگمی و ازخودبیگانگی و تفرقه و تضاد و جمود و ركود و ازخودبیگانگی و ازخدابیگانگی بوده است. زنجیره رخدادهای تثبیتی و تأسیسی در تاریخ اسلام دو حوزه سیاسی صفوی و عثمانی را در آسیای غربی و خاورمیانه و اروپای شرقی به وجود آورد درحالی‌كه این دو حوزه قدم‌به‌قدم در مقابل تمدن مادی كه از اروپای غربی (شبه‌جزیره ایبری، هلند، فرانسه و انگلستان و اروپای شمالی) سر برمی‌داشت، عقب‌نشینی می‌كردند غرب اژدهایی شده بود كه می‌خواست حوزه تمدن اسلامی را ببلعد و برای اینكه بتواند آن را ببلعد باید آن را تكه‌تكه و تجزیه می‌كرد و این تجزیه در تمام ابعاد تمدن اسلامی صورت گرفت.
از نظر سیاسی تجزیه حوزه تمدنی اسلام به تلاشی دو حوزه صفوی و عثمانی و پیدایش ده‌ها كشور جدید انجامید كشورهایی كه مردمش زیر طوفان سهمگین حوادث حتی خاطره تاریخی خود را از دست داده‌اند و نمی‌دانند كه كیستند، چیستند، چرا چنین‌اند و چه باید بكنند.»